توضیح ساده و علمی درباره آزمایش‌ها، دلایل و تفسیر نتایج رایج
آرتروسکوپی
نام انگلیسی
Arthroscopy
توضیحات
آرتروسکوپی یک روش کم‌تهاجمی جراحی است که برای مشاهده و درمان مستقیم مشکلات درون مفصل استفاده می‌شود. در این روش، پزشک از طریق ایجاد برش‌های کوچک در اطراف مفصل، یک لوله باریک و مجهز به دوربین (آرتروسکوپ) را وارد مفصل می‌کند تا اجزایی مانند غضروف، رباط‌ها، منیسک‌ها و سایر ساختارهای داخلی مفصل را مستقیماً بررسی یا ترمیم کند. این روش معمولاً در مفاصلی مانند زانو، شانه، مچ یا لگن انجام می‌شود و هم جنبه تشخیصی دارد و هم می‌تواند درمانی باشد، مثلاً برای ترمیم پارگی رباط یا برداشتن قطعات آزاد داخل مفصل. آرتروسکوپی معمولاً با بی‌حسی نخاعی یا بیهوشی عمومی انجام می‌شود و نیاز به بستری کوتاه‌مدت دارد. به دلیل تهاجم محدود، دوره نقاهت آن معمولاً کوتاه‌تر از جراحی‌های باز است.
زمان مورد نیاز برای نتیجه
بلافاصله تا چند روز در صورت ارسال نمونه‌برداری (بیوپسی)
آرتروگرافی یک روش تصویربرداری تخصصی برای بررسی دقیق ساختارهای داخلی مفصل است، مانند شانه، زانو، مچ یا لگن. در این روش، مقدار مشخصی ماده حاجب (رنگی) مستقیماً به داخل فضای مفصلی تزریق می‌شود تا عناصر داخلی مفصل، از جمله غضروف‌ها، رباط‌ها، منیسک‌ها یا آسیب‌های احتمالی، با وضوح بیشتری قابل مشاهده باشند. پس از تزریق، تصویربرداری با کمک ام آر آی یا سی‌تی‌اسکن انجام می‌شود. این ترکیب تصویربرداری، به‌ویژه در بررسی پارگی رباط‌ها یا صدمات درون‌مفصلی، ارزش تشخیصی بالایی دارد. آرتروگرافی معمولاً با بی‌حسی موضعی و به‌صورت سرپایی انجام می‌شود و ممکن است برای چند ساعت تا یکی دو روز، درد یا تورم خفیفی در محل مفصل احساس شود که معمولاً با کمپرس سرد یا مصرف مسکن‌های ساده قابل کنترل است. این روش ایمن و کم‌عارضه محسوب می‌شود.
زمان مورد نیاز برای نتیجه
حدود ۱ تا ۳ روز
نوع بی‌حسی یا بیهوشی
بی‌حسی موضعی
دسته‌بندی
تشخیصی
#MRI #آرتروز #ارتوپدی #تصویربرداری پیشرفته #مفصل
آندوسکوپی
نام انگلیسی
Endoscopy
توضیحات
آندوسکوپی فوقانی یک روش تصویربرداری مستقیم از مری، معده و بخش ابتدایی دوازدهه (اثنی‌عشر) با استفاده از لوله‌ای انعطاف‌پذیر مجهز به دوربین است. این پروسیجر برای اهداف تشخیصی (مانند بررسی زخم‌ها، ریفلاکس، خونریزی گوارشی فوقانی، تومورها یا عفونت‌ها) و درمانی (مانند بندآوردن خونریزی، برداشتن جسم خارجی، گشاد کردن تنگی، یا تزریق دارو) انجام می‌شود.
زمان مورد نیاز برای نتیجه
مشاهدات اولیه بلافاصله. نتایج پاتولوژی (بیوپسی): ۳ تا ۷ روز کاری
در این روش، پزشک با استفاده از یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر که در سر آن دوربین دارد، داخل بینی و سینوس‌ها را بررسی می‌کند. این تست به تشخیص مشکلاتی مثل پولیپ، سینوزیت مزمن یا انسداد بینی کمک می‌کند. بیمار معمولاً بی‌حسی موضعی به صورت اسپری دریافت می‌کند و نیازی به بیهوشی نیست. این روش دردناک نیست اما ممکن است کمی ناراحت‌کننده باشد.
زمان مورد نیاز برای نتیجه
بلافاصله تا چند ساعت
نوع بی‌حسی یا بیهوشی
بی‌حسی موضعی
دسته‌بندی
تشخیصی
#آندوسکوپی #سینوزیت #سینوس #گوش و حلق و بینی
آنژیوگرافی قلب
نام انگلیسی
Coronary Angiography
توضیحات
آنژیوگرافی قلب یک روش تصویربرداری دقیق است که به پزشک اجازه می‌دهد عروق کرونری (رگ‌های خون‌رسان به عضله قلب) را مشاهده کند. در این روش، کاتتری از طریق یک شریان (معمولاً در کشاله ران یا مچ دست) وارد بدن شده و به سمت عروق قلب هدایت می‌شود. سپس ماده‌ای حاجب تزریق می‌شود که در تصاویر فلوروسکوپی (اشعه ایکس زنده) عروق را نمایان می‌کند. این روش به تشخیص گرفتگی، تنگی یا انسداد رگ‌های قلب کمک می‌کند و گاهی در همان زمان درمانی مثل باز کردن رگ (آنژیوپلاستی) انجام می‌شود.
زمان مورد نیاز برای نتیجه
بلافاصله پس از انجام
نوع بی‌حسی یا بیهوشی
بی‌حسی موضعی
دسته‌بندی
درمانی
#آنژیوگرافی #سکته قلبی #قلب #نارسایی قلبی
اسپیرومتری
نام انگلیسی
Spirometry
توضیحات
اسپیرومتری آزمایشی ساده و سریع است که توانایی تنفس بیمار را اندازه‌گیری می‌کند. در این تست، فرد باید با دهان درون یک دستگاه مخصوص فوت کند تا حجم و سرعت هوای خروجی از ریه‌ها بررسی شود. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا بیماری‌های ریوی مانند آسم، برونشیت مزمن، یا بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) را تشخیص دهد یا روند درمان را ارزیابی کند. انجام تست ممکن است در برخی افراد باعث سرفه یا احساس سرگیجه شود ولی خطر جدی ندارد. آمادگی خاصی نیاز ندارد، ولی بهتر است بیمار چند ساعت قبل از تست سیگار نکشد و داروهای تنفسی مصرف نکند تا نتیجه دقیق‌تری حاصل شود.
زمان مورد نیاز برای نتیجه
بلافاصله تا چند ساعت
نوع بی‌حسی یا بیهوشی
نیاز ندارد
دسته‌بندی
تشخیصی
#COPD #آسم #اسپیرومتری #تنفس
استنت‌گذاری قلبی (فنر قلب)
نام انگلیسی
Coronary Stenting
توضیحات
استنت‌گذاری قلبی که در زبان عامیانه به آن «گذاشتن فنر در قلب» هم گفته می‌شود، یک روش درمانی کم‌تهاجمی است که برای باز کردن رگ‌های تنگ یا بسته شده قلب به‌کار می‌رود. این کار معمولاً پس از آنژیوگرافی انجام می‌شود. پزشک با استفاده از یک لوله نازک (کاتتر)، یک توری فلزی کوچک به نام استنت یا همان «فنر» را به محل گرفتگی عروق قلب می‌فرستد. استنت در محل باز شده و به دیواره رگ فشار می‌آورد تا مسیر عبور خون باز بماند. این روش به بهبود خون‌رسانی به عضله قلب کمک می‌کند و از سکته قلبی جلوگیری می‌نماید.
زمان مورد نیاز برای نتیجه
بلافاصله پس از انجام
نوع بی‌حسی یا بیهوشی
بی‌حسی موضعی
دسته‌بندی
درمانی
#آنژیوگرافی #سکته قلبی #قلب #نارسایی قلبی
اسکن پرفیوژن قلب
نام انگلیسی
Myocardial Perfusion Scan
توضیحات
این آزمایش برای بررسی خون‌رسانی به عضله قلب انجام می‌شود. نشان می‌دهد که آیا قلب در حالت استراحت و فعالیت به اندازه کافی خون دریافت می‌کند یا خیر. ابتدا ماده‌ای رادیواکتیو به بدن تزریق می‌شود و سپس تصویربرداری از قلب در دو مرحله، یکی در حالت استراحت و دیگری پس از فعالیت (یا داروی جایگزین ورزش) انجام می‌شود. این تست برای تشخیص گرفتگی عروق، بررسی سکته قلبی پنهان یا ارزیابی اثر درمان‌های قلبی کاربرد دارد.
اسکن استخوان یک روش تصویربرداری پیشرفته است که با استفاده از مقدار کمی ماده رادیواکتیو (رادیونوکلئید) و دوربین گاما، نواحی فعال و غیرطبیعی استخوان‌ها را شناسایی می‌کند. این روش برای بررسی شکستگی‌های پنهان، عفونت‌های استخوانی، متاستاز (گسترش سرطان به استخوان) یا بیماری‌های التهابی مفید است. پس از تزریق ماده رادیواکتیو، لازم است چند ساعتی صبر کرد تا ماده در استخوان‌ها تجمع یابد. تصویربرداری بدون درد است ولی ممکن است چند ساعت طول بکشد. این ماده معمولاً طی چند روز از طریق ادرار دفع می‌شود و مقدار تشعشع آن پایین و معمولا بی‌خطر است.
این آزمایش برای بررسی عملکرد غده تیروئید انجام می‌شود. غده تیروئید در جلوی گردن قرار دارد و هورمون‌هایی تولید می‌کند که برای سوخت‌وساز بدن بسیار مهم‌اند. در این روش، مقدار کمی از یک ماده مخصوص وارد بدن می‌شود و دستگاه تصویربرداری نشان می‌دهد که تیروئید چقدر از این ماده جذب کرده است. با این اسکن می‌توان فهمید که تیروئید پرکار است، کم‌کار است، یا در آن گره‌هایی وجود دارد که نیاز به بررسی دارند.
این اسکن برای بررسی جریان هوا (تهویه) و خون‌رسانی (پرفیوژن) در ریه‌ها انجام می‌شود. هدف اصلی آن کمک به تشخیص آمبولی ریه یا مشکلات دیگر در گردش خون ریه است. در این روش، ابتدا ماده‌ای رادیواکتیو به بیمار تزریق می‌شود که گردش خون در ریه را نشان می‌دهد (پرفیوژن). سپس بیمار تنفس ماده‌ای حاوی رادیواکتیو می‌کند که وضعیت تهویه ریه‌ها را نمایش می‌دهد. با مقایسه این دو تصویر، پزشک می‌تواند مناطقی را که خون‌رسانی یا تهویه ندارند یا دچار اختلال شده‌اند، شناسایی کند.
زمان مورد نیاز برای نتیجه
حدود ۱ تا ۳ روز
نوع بی‌حسی یا بیهوشی
نیاز ندارد
دسته‌بندی
تشخیصی
#اسکن هسته‌ای #تصویربرداری #تصویربرداری پیشرفته #ذات‌الریه #ریه و بیماری های تنفسی
اسکن هسته ای صفراوی
نام انگلیسی
HIDA Scan
توضیحات
این اسکن برای بررسی عملکرد کیسه صفرا و مجاری صفراوی استفاده می‌شود. کیسه صفرا مسئول ذخیره و ترشح صفرا است که به هضم چربی‌ها کمک می‌کند. در این روش، مقدار کمی ماده رادیواکتیو به داخل ورید تزریق می‌شود و سپس با دستگاه مخصوص، تصاویر متوالی از مسیر حرکت این ماده در کبد، کیسه صفرا و مجاری صفراوی گرفته می‌شود. این اسکن به پزشک کمک می‌کند تا مشکلاتی مانند التهاب کیسه صفرا، انسداد مجاری صفراوی یا اختلال در ترشح صفرا را تشخیص دهد.